Rozmnażanie grzybów - cz.2 - Płciowe

 Na początek, aby się nie zgubić, powiedzmy sobie co to jest gamia. Gamia oznacza łączenie się czegoś z czymś, zlewanie. Jest to bazowy termin do sposobów rozmnażania płciowego grzybów. I tak mamy...

Sposoby płciowego rozmnażania się grzybów:
- gametogamia,
- gametangiogamia,
- somatogamia,


Gametogamia - haploidalne gamety łączą się tworząc zygotę - tylko u skoczków.

Gametangiogamia - łączenie gametangiów (plemni i lęgni) - najczęściej występuje u skoczków, ale też pojawia się u sprzężniowych i workowców.

Somatogamia - łączenie się strzępek, czyli "normalnych" komórek grzyba - wyst. u podstawczaków.


Plazmogamia workowców i podstawczaków
Co to jest? Plazmogamia to łączenie się cytoplazmy dwóch grzybów, ale nie łączą się jądra komórkowe. Tworzą się natomiast jądra sprzężone - ustawione dwójkami i powstaje wówczas strzępka dikariotyczna (di-dwa, kario-jądro). Jest to dosyć długi i stały proces, bo kiedy grzyb rośnie (ten połączony) to nowe komórki jego ciała zawierają także po dwa jądra (jądra tych początkowych "rodziców").
Po pewnym czasie nadchodzi czas rozstania. W hymenium (warstwa rodzajna, część owocnika) dochodzi do kariogamii - jądra komórkowe łączą się. Powstaje jądro zygotyczne, które w niedługim odstępie czasu przechodzi mejozę. Powstają haploidalne jądra a z nich zarodniki, poznane wcześniej - mejospory.
Więc ogólnie rzecz biorąc nie ma tu żadnych fajerwerków, po prostu odwlekanie zapłodnienia.

Przychodzi mi tu na myśl żarcik pewnej sorki...o zaproszeniu na ślub, gdzie była para młoda: Anna Opierała i Paweł Samsobiewziął. Ale to chyba możemy między bajki włożyć :)

Rozmnażanie grzybów - cz.1 - Bezpłciowe

Sposoby rozmnażania grzybów:

1. Bezpłciowo.
2. Płciowo.


 Rozmnażanie bezpłciowe grzybów:
a. fragmentacja* (r. wegetatywne) - podział grzybni na mniejsze fragmenty;
b. podział komórki/pączkowanie - podział komórki na dwie <--- u jednokomórkowców;
c. poprzez zarodniki - grzyby wytwarzają mitospory lub mejospory;

*fragmentacja to najczęstszy sposób rozmnażania się porostów (ale zawsze bezpłciowo); przy czym niektóre z nich wytwarzają specjalnie kruche rozmnóżki (wyrostki); innymi tworami są urwistki, czyli oplecione strzępkami komórki zielenicy;


Trzeba zwrócić uwagę na podpunkt c, ponieważ zarodniki grzybów nieco różnią się od innych. Normalnie zarodniki były 1n i powstawały ze sporofitu 2n w procesie mejozy (dalej rozwijały się z tego gametofity 1n i mitotycznie powstawały gamety 1n, które po połączeniu się dawały zygotę 2n i wyrastał z tego kolejny sporofit 2n itd....). Otóż grzyby prawie nigdy nie mają pokolenia 2n. Zazwyczaj zarodniki to mitospory(1n), które powstają z mitozy. Mogą to też być mejospory(1n), ale powstają z podziału zygoty 2n, a nie "sporofitu".

Typy zarodników grzybów:
mitospory:
- sporangialne,
- konidialne,
mejospory:
- workowe,
- podstawkowe,

Ponadto wyróżnia się następujące zarodniki:
- zoospory(pływki) - posiadające możliwość ruchu, wyst. u grzybów wodnych,
- aplanospory - przenoszone jedynie przez wiatr, wyst. u grzybów lądowych.

Spółkowanie z innymi org., czyli co łączy grzyby z...

 Grzyby współżyją z:
1. Organizmami wyższymi (z ich korzeniami).
2. Sinicami (bakterie samożywne).
3. Glonami (samożywne protisty).

Punkt 1 i 2 to współżycie symbiotyczne a oddziaływanie nazywa się symbiozą. Z relacji tej wypływają określone korzyści...

Ad. 1.
 Przy współżyciu grzyba z rośliną (każdą) mówimy o mikoryzie.
Rodzaje mikoryzy:
- ektotroficzna (zewnętrzna) - strzępki grzyba wnikają pomiędzy komórki korzenia rośliny, tworzy się tzw. mufka (<haha tylko tam znalazłam odpowiednią stronę do tego terminu ;)),
- endotroficzna (wewnętrzna) - strzępki wnikają do środka komórek, wystające z korzenia strzępki to włośniki (ale to nie te same, które wytwarza ryzoderma);

Grzyby pobierają:
związki organiczne z korzeni, czyli typowe jedzonko.

Rośliny pobierają:
(łatwiej) wodę, inne proste związki, witaminy, regulatory wzrostu.

Ad. 2 i 3.
Od razu przypominam, że sinice to bakteryjne autotrofy, ponieważ do niedawna były uważane za zupełnie inną grupę organizmów.
Glony natomiast zostały wraz z innymi drobnymi organizmami jak np. pierwotniaki wrzucone do jednego "worka" o nazwie Protista.

Tak czy owak, w połączeniu sinica/glon + grzyb = porost.
I generalnie to współżycie nazywa się helotyzmem, ponieważ mimo iż obydwa gatunki odnoszą korzyści to te odnoszone przez grzyba są znacznie większe. Niosą też pewne uniedogodnienia dla naszych 'zielonych' przyjaciół. Spójrzmy...

Grzyb:
pobiera subst. organiczne z fotosyntezy niewolnika,
ogranicza jego rozwój/wzrost,
organicza rozmnażanie płciowe,

 Zielony:
- pobiera  wodę i zw. mineralne,
- ma schronienie u grzyba,

Odżywianie i oddychanie grzybów.

 Odżywianie.
 Grzyby to heterotrofy, więc nie są samowystarczalne. Substancje odżywcze pobierają z otoczenia, najpierw trawiąc je na zewnątrz. Tzn. że wydzielają enzymy trawienne na zewnątrz ciała, co powoduje rozkład subst. organicznych do związków prostych, które są w stanie przeniknąć już przez ścianę komórkową grzybów.

Podział grzybów heterotrofów:
- pasożyty - subst. organiczne pochodzą od org. żywych;
- saprofity - subst. organiczne pochodzą od org. martwych lub ich szczątek.

 Oddychanie.
 Grzyby oddychają tlenowo lub beztlenowo [fermentacja]. Większość jest aerobami, czyli oddycha tlenowo, jednak zdarzają się anaeroby, które przeprowadzają fermentację jak np. drożdże.

Budowa grzybów. Rodzaje owocników - przykłady.

GRZYB = grzybnia złożona ze strzępek.

Strzępki mają otworki, dzięki którym elementy komórki mogą się przemieszczać z jednej do drugiej. Posiadają ścianę komórkową z chityny (chityna występuje także u stawonogów). W cytoplazmie magazynowany jest wielocukier pt. glikogen. Jest on charakterystyczny dla zwierząt. Obok różnych tłuszczów jest to materiał zapasowy grzybów. Strzępki nigdy nie mają plastydów!

Strzępki:
- luźne,
- zbite (plektenchyma) - buduje owocniki.

 Symbionty żyją właśnie pomiędzy tymi strzępkami.
Owocnik to nadziemna część grzyba, którą widzimy spacerując po lesie np. Mają one różne formy, więc stwierdzenie, że jest to kapelusz na trzonku, byłoby dużym uproszczeniem.
Owocniki generalnie służą do rozmnażania płciowego i bezpłciowego (wytwarzanie zarodników). W nich tworzą się zarodnie produkujące zarodniki=spory.

Rodzaje owocników:
 - kuliste, np. purchawka

- butelkowate, np. ...(ktoś wie?),


- miseczkowate, np. dzieżka

- kapeluszowe, np. kania

- krzaczkowate, np. szmaciak gałęzisty

 - kopytkowy, np. flagowiec olbrzymi

 - i inne...


Spodnia część kapelusza to hymenofor:
- postać blaszkowata - np. pieczarka, {podobno grzyby trujące mają częściej blaszki właśnie}

- postać rurkowata - np. borowik

Grzyby - wprowadzenie.

Systematyka


Grzyby dzielimy na:
Podstawczaki,
Workowce,
Sprzężniowe,
Skoczki,

Co ciekawe, grzyby i zwierzęta, jak się przypuszcza, miały wspólnych przodków! Czy to znaczy, że zwierzęta pochodzą od grzybów? Absolutnie nie. Znaczy , że są bardziej spokrewnione ze sobą niż inne linie rozwojowe. To tak samo jak naszymi przodkami nie są małpy, lecz mieliśmy jakby wspólnych krewnych. Przepraszam... przed chwilą czytałam głupoty niektórych ignorantów :)
 A więc grzybki...to plechowce. Ich ciało nie posiada tkanek, lecz plechę (grzybnię). Komórki grzbybni to tzw. strzępki. Posiadają conajmniej jedno jądro.

Podam segregację ze względu na jądro:
- eukariotyczne - 1 jąrdo,
- dikariotyczne - 2,
- komórczakowe - wiele,

Grzyby często współpracują z autotroficznymi sinicami/zielenicami, co daje nam POROSTY. Obecna systematyki zalicza je do grzybów.

Dwie charakterystyczne cechy komórki grzybowej (bardzo ważne i częste pytanie w szkole):
- chitynowa ściana komórkowa,
- materiał zapasowy to glikogen (jak u zwierząt; u roślin jest skrobia),